Succesvolle supermarktnavigatie

De supermarkt is een psychologische jungle vol valstrikken en gevaren. Er liggen meer ongezonde dan gezonde producten in de winkel, en die producten zijn precies zo ontworpen en geplaatst om ons oerbrein optimaal te verleiden. Dit maakt boodschappen doen een soort obstacle race waarbij je vrijwel altijd besmeurd aan de finish komt.

Om op dagelijkse basis gezond te kunnen eten heb je dus duidelijk skills nodig. Ik leer je met liefde als een pro te navigeren door de supermarkt. Geen bandschaamte meer bij de kassa. Niet meer thuiskomen met spijt. Geen kastjes vol met verleidingen meer. Vanaf nu weet jij hoe je moeiteloos gezonde keuzes kunt maken tijdens het winkelen.

Supermarkt psychologie

De supermarkt is niet slechts een verzameling van producten die je nodig hebt. Nee, het is een marketing machine vol met psychologische trucs. De hele winkelervaring is er op ingericht om jou meer te laten kopen, van het soort muziek, de grootte van de winkelmandjes, en natuurlijk de inrichting van de schappen. Om bij de gezondere producten achterin te komen moet je eerst langs allerlei verleidingen en de producten met de meeste marge staan op oog- en pakhoogte. Bakken vol ongezonde aanbiedingen staan midden in het gangpad en vlak voor het afrekenen ligt er nog een serie suikerige kassakoopjes op je te wachten. Wees je bewust van hoe je ongemerkt beïnvloed wordt in de supermarkt en je staat 1-0 voor.

Meal planning

In de supermarkt bedenken wat je gaat eten is een recept voor stress en ongezondere keuzes. Mijn advies is om elke week even een moment te nemen om te bedenken wat je die week wilt eten. Door alvast recepten uit te kiezen, is boodschappen doen en koken een stuk leuker, en eet je gebalanceerder, gezonder en goedkoper.

De kracht van het simpele boodschappenlijstje

Een goede voorbereiding is het halve werk, toch? Het boodschappenlijstje is echt een krachtige tool. Niet alleen om dingen niet te vergeten, maar vooral ook om focus te behouden. Als je van te voren nadenkt over wat je wél in je mandje wilt leggen en je volgt je lijstje, verklein je de kans dat je spontaan met ongewenste dingen thuis komt. Pro tip: Weet hoe jouw supermarkt in elkaar zit en bedenk de meest strategische route. Zet dan je boodschappenlijstje op die volgorde. Zo ben je efficiënter, kost het minder mentale energie, en verminder je de blootstelling aan verleidingen omdat je niet meer kriskros door de winkel dwaalt.

Het juiste moment

Wat gebeurt er als je met trek een drukke, chaotische supermarkt in stapt? Juist, je koopt meer, en ook meer ongezonde producten. Vermijd korte-termijn verleidingen en plan je supermarktbezoek slim. Indien mogelijk op een rustig(er) moment, zodat je niet overweldigd wordt of een andere route kiest (langs ongezonde producten). Zorg ervoor dat je op dat moment wat gegeten hebt en je verzadigd voelt. Dan kun je verleidingen veel makkelijker weerstaan. En anders is het laten bezorgen van de wekelijkse boodschappen ook nog een optie.

Labels leren lezen

Nog meer psychologische manipulatie: de aankleding van het productlabel. Groen doet denken dat het eco en gezond is. De “V” van vega(n) lijkt op een goedkeurend vinkje. En kreten zoals “0% vet” leiden alleen maar af van het feit dat er zoveel suiker in zit. En dan hebben we nog de Nutriscore… Goed bedoeld, maar nog steeds inadequaat. Liever negeer je de voorkant van de verpakking volledig en bestudeer je de achterkant. Daar staat namelijk de ingrediëntenlijst en de tabel met nutritionele informatie. Die lijst met ingrediënten staat op volgorde van hoeveel er in zit. Het meest voorkomende ingrediënt staat vooraan. Je wilt de lijst het liefst zo kort mogelijk hebben, en graag met herkenbare woorden voor pure ingrediënten (zoals “tomaat”). Let op hoe hoog suiker in de lijst staat, maar wees je er bewust van dat er meer dan 50 alternatieve namen voor suiker zijn (zoals dextrose, agavesiroop en melasse) en dat er vaak meerdere bronnen worden gebruikt. In de voedingswaardentabel kun je terugvinden hoeveel kilocalorieën, koolhydraten, vetten, eiwitten, vezels en zout er in het product zit. Let vooral op de hoeveelheid koolhydraten (waarvan suikers). Als je weet dat in 1 suikerklontje 4 gram suiker zit, hoeveel suikerklontjes smikkel je dan op met dit product? Ook het zoutgehalte wil je zo laag mogelijk houden. De referentiewaarde voor zout is een maximum en daar wil je op dagelijkse basis ruim onder blijven.

Gezond eten en toch besparen

Waar is het idee vandaan gekomen dat gezond eten duurder is? Ongezonde producten zijn zo ontworpen dat het verslavend is, zodat je blijft dooreten. Ze verzadigen niet, zodat je sneller wéér gaat eten. Bovendien is de voedingswaarde zo laag dat je lichaam aftakelt en schreeuwt om hulp, die je brein vervolgens interpreteert als noodsignaal waardoor je trek krijgt in suiker en vet (als snelle energiebron). Een neerwaartse spiraal, letterlijk richting je graf. Gezonde voeding daarentegen voedt en verzadigd, waardoor je je lichaam ondersteunt en je minder eet. Gezonde voeding geeft energie en vitaliteit. Dat alleen al zou elke euro waard zijn (en dan hebben we het nog niet eens over de besparing op zorgkosten op termijn). Wil je besparen op de wekelijkse boodschappen? Dan heb ik hier een paar tips:

• Doe vergelijkend warenonderzoek. De supermarkt is een makkelijke, maar niet de enige plek om aan je boodschappen te komen. Vergelijk de prijs-kwaliteit verhouding tussen de verschillende supermarkten, maar ook de markt, groentenboeren, bakkers, slagers, visboeren en zelfs food boxes. Zo haal ik bijvoorbeeld mijn groenten en fruit voornamelijk bij de Turkse groentenboer, kaas op de markt, noten en biologische producten bij de Aldi, en mijn favoriete yoghurt en volkoren rijst bij de AH. Ja, dat kost misschien iets meer tijd, maar ik combineer het met gezonde wandelingen waardoor het me de tijdsinvestering dubbel waard is.
• Kies voor seizoensproducten uit de regio. In het seizoen zijn groenten en fruit goedkoper én lekkerder, en logischerwijs kosten producten uit Nederland minder dan uit Peru.
• Koop in bulk. Een grote zak heeft een gunstigere kiloprijs dan een kleine verpakking.
• Koop groenten en fruit uit de diepvries. Net zo gezond voor een lagere prijs.
• Doe mee met spaarprogramma’s van supermarkten en let op de aanbiedingen.

Je strategie bepalen

Wat wordt jouw boodschappenstrategie? Welke producten mogen er op jouw lijstje, waar haal je ze, wanneer haal je ze (of laat je ze brengen), en hoe ga je om met psychologische verleidingen? Met een strategie wordt boodschappen doen makkelijker, leuker, goedkoper en vooral: gezonder. Heb jij nog aanvullende tips? Laat ze horen in de comments hieronder en help elkaar!